اضطراب جداییاضطراب جدایی، یکی از مباحث مطرح در آسیب‌شناسی روانی در علم روانشناسی بوده و به معنای یکی از انواع اختلال‌های اضطراب در کودکان است. این نوع اختلال، نوعی اضطراب شدید است که زمان جدا شدن فرد از کسانی که به آنها تعلق و یا وابستگی عاطفی دارد، بروز می‌کند. در این مقاله بعد از بیان اختلال و اشاره به علائم آن به بحث چگونگی تشخیص و آسیب‌های ناشی از این اختلال می‌پردازیم و در پایان به تفاوت اضطراب طبیعی و غیرطبیعی و بحث شیوع اضطراب جدایی اشاره می‌کنیم. ۱ - علائماین کودکان از خوابیدن دور از خانه امتناع می‌کنند. وقتی در خانه هستند شدیدا به یکی از والدین خود می‌چسبند و حتی در محیط خانه همه جا همراه او می‌روند. مشکلات این کودکان وقتی می‌خواهند به مدرسه بروند و از محیط خانه چند ساعتی دور باشند، بیشتر نمود می‌کند. این کودکان نگران هستند که در نبود والدینشان صدمه ببینند. در این اختلال، اضطراب بیش از حد و بی‌مورد است و زمان جدایی از خانه یا جدایی از افرادی که کودک به آنها وابستگی دارد، روی می‌دهد. ۲ - تشخیصتشخیص این اختلال تنها بر روی افراد جوانتر از ۱۸ سال صورت می‌گیرد. مشکلات و علائم زیر باید ۴ هفته یا بیشتر در فرد دیده شود و تشخیص، لااقل سه مورد از موارد زیر را در رفتار فرد نشان دهد.
۳ - آسیبهاچنانچه چنین نشانه‌هایی در کودک باشد، باعث ایجاد اضطراب‌های بالینی خاص یا آسیب‌های اجتماعی، تحصیلی و یا سبب بروز مشکل در دیگر حوزه‌های عملکرد او می‌شود. [۱]
کندال، فیلیپ، اختلال‌های دوران کودکی، ص۱۰۹-۱۱۰، ترجمه حمیدرضا رضازاده و یگانه توکلی، تهران، محبی، ۱۳۸۲، چاپ اول.
اضطراب جدایی، در حالت شدید می‌تواند کودکان را از توان بیاندازد و مانع شرکت آنها در مدرسه یا فعالیت‌های فوق‌برنامه شود. این کودکان به علت شکایت‌های مکرر در مورد انواع دردها، غالبا تحت معاینات جسمانی قرار می‌گیرند. رویدادهای اضطراب جدایی معمولا بارها در کودکی و نوجوانی در کودکانی که این تشخیص در مورد آنها داده شده است، روی می‌دهد. اولین رویداد اضطراب جدایی معمولا بعد از اتفاقات تلخ و تکان‌دهنده در زندگی کودک رخ می‌دهد، مثل مرگ یک خویشاوند یا حیوان دست‌آموز، بستری شدن یا نقل مکان به شهری جدید. کودکانی که والدینشان به اختلال اضطرابی، به‌ویژه فوبی مکان‌های باز مبتلا هستند، در معرض خطر اضطراب جدایی قرار دارند. همچنین، کودکان مبتلا به این اختلال به خانواده‌های بسیار وابسته تعلق دارند. [۲]
روزنهان، دیوید و سلیگمن، مارتین، آسیب‌شناسی روانی، ج۲، ص۳۹۲، ترجمه یحیی سیدمحمدی، تهران، ساوالان، ۱۳۷۹، چاپ اول.
۴ - اضطراب طبیعی و غیرطبیعیتضاد بین اضطراب طبیعی و غیرطبیعی را بسته به سن کودک می‌توان به خوبی به وسیله اضطراب جدایی توضیح داد. اضطراب جدایی در کودکان قابل پیش‌بینی است. والدین به‌طور عادی خود متوجه می‌شوند که در حدود سن ۶ تا ۸ ماهگی کودکشان به شدت به آنها می‌چسبد. کودک می‌خواهد در اتاق بزرگترها باشد. در همه حال بزرگترها را ببیند یا در آغوش و همراه آنها باشد. اگر به خواسته‌های او توجه زیاد نشود احساس ناراحتی می‌کند. دلیل این رفتار این است که، در این مرحله رشد و بالندگی کودک، تعلق و جدایی موضوع اصلی در چالش رشد و توانمندی او است. بالبی، معتقد بود که تعلق خاطر و وابستگی کودک به بزرگسال نقش مهمی در رشد و بالندگی او ایفا می‌کند. قطع یا اختلال در این وابستگی‌ها، می‌تواند تاثیرات سوء و ناخواسته‌ای را بر روان کودک بر جای گذارد. در دوران کودکی، اضطراب زمان جدایی، طبیعی است و آن را جزء رفتارهای معمول به حساب آورده‌اند. اما برخلاف آن چنانچه این نوع اضطراب در یک کودک ۱۲ ساله، بروز نماید نشانه‌ای از اضطراب بیمارگونه است. در این حالت کودک دچار مشکل است و بازتاب مشکلش را با ناسازگاری بروز می‌دهد. تحقیقاتی در انگلیس نشان داده است که اضطراب جدایی در واقع مقدمه ایجاد اضطراب دوران بزرگسالی است. [۳]
کندال، فیلیپ، اختلال‌های دوران کودکی، ص۱۰۹-۱۱۰، ترجمه حمیدرضا رضازاده و یگانه توکلی، تهران، محبی، ۱۳۸۲، چاپ اول.
۵ - شیوعاضطراب جدایی، رایج‌ترین اختلال دوران کودکی است و میزان شیوع آن در سنین قبل از نوجوانی ۵/۳ درصد است. این اختلال در پسرها تقریبا دو برابر دخترها شایع است. [۴]
روزنهان، دیوید و سلیگمن، مارتین، آسیب‌شناسی روانی، ج۲، ص۳۹۲، ترجمه یحیی سیدمحمدی، تهران، ساوالان، ۱۳۷۹، چاپ اول.
۶ - پانویس
۷ - منبع• سایت پژوهه، برگرفته از مقاله «اضطراب جدایی»، تاریخ بازیابی ۱۳۹۹/۰۶/۱۰. رده‌های این صفحه : آسیب‌شناسی روانی | اختلالات اضطرابی | اختلالات روانی | روانشناسی بالینی | مباحث روانشناسی | مشاوره و راهنمایی
|